Stel u leest in de krant dat een OR een positief advies heeft uitbracht over een reorganisatie waarbij 650 medewerkers hun baan verliezen. Positief adviseren! over het feit dat er 650 medewerkers hun baan verliezen? Als u niet uit de medezeggenschapswereld komt begrijpt u er weinig van. Hoe kan je nu positief zijn over zoiets dramatisch?
Positief en negatief adviseren?
Veel ondernemers en ondernemingsraden denken dat er positief of negatief geadviseerd moet worden. Dat is niet juist. Nergens staat dat een advies positief of negatief moet zijn, ook niet in de wet.
Het adviesrecht is één van de meest wezenlijke bevoegdheden van de ondernemingsraad
In artikel 25 en 30 van de WOR is geregeld waarover de bestuurder geacht wordt advies te vragen en hoe de adviesprocedure eruit moet zien. Het adviesrecht is één van de meest wezenlijke bevoegdheden van de ondernemingsraad om invloed uit te oefenen op het beleid en de besluitvorming. De wet beschrijft de adviesprocedure, maar de wet schrijft niet voor hoe het advies van de ondernemingsraad eruit moet zien.
“Voor de bestuurder is het zaak om door te gaan. Positief advies graag”
De zaak moet door
Voor de bestuurder is het zaak om door te gaan en daar is het verkrijgen van het advies van de ondernemingsraad een onderdeel van. Het woord positief geeft in ieder geval al de lading het advies.
Stel: u bent bestuurder en ontvangt een ‘positief mits’ advies van uw ondernemingsraad. Het advies is positief met een aantal mitsen en gevolgd door een aantal opmerkingen, voorwaarden en zorgen van uw ondernemingsraad.
Wat denkt u als bestuurder? Precies! Het is positief, in de pocket. De ondernemingsraad wil nog een aantal zaken regelen en vraagt aandacht voor het verdere traject maar dat komt wel goed! Het woord positief geeft aan dat de ondernemingsraad akkoord is met het principe besluit. De zaak kan door, gelukkig!
Het besluit in alle redelijkheid genomen
De bestuurder dient aan te tonen dat hij het besluit in alle redelijkheid heeft genomen waarbij hij alle OR aangedragen argumenten en belangen heeft meegenomen in zijn afweging. Daar waar hij afwijkt dient hij dit te onderbouwen (art 25 lid 5). In veel gevallen zal hij dit doen door u veel lof te geven over het proces maar zal geen of zelfs weinig beweging maken op de inhoud van uw advies.
Advies serieus mee laten wegen
Stel: u heeft positief geadviseerd met vijf mitsen of voorwaarden. De bestuurder neemt twee van deze mitsen of voorwaarden over. Hij motiveert waarom hij de andere voorwaarden niet overneemt. Kunt u dan bestuurder betichten van het feit dat hij uw advies niet serieus heeft meegenomen in zijn afweging? Nee, dat kunt u niet. U kunt wel vaststellen dat hij van uw advies afwijkt.
De bestuurder wijkt af van uw advies
Bij afwijken van het advies dient de bestuurder zich te houden aan de opschortingstermijn van één maand. De ondernemingsraad kan gedurende die maand beslissing of hij de zaak aan de rechter (de Ondernemingskamer in dit geval) wil voorleggen. De termijn van één maand is hard. Binnen die maand moet een advocaat namens u een uitgewerkt verzoekschrift indienen. Wacht dus niet te lang met het nemen van een besluit ter zake.
Positief in de rechtszaal
Stel u gaat in beroep. Positief adviseren kan problemen opleveren in de rechtszaal want u heeft immers ‘positief’ geadviseerd. U bent het eens over het principe besluit. Dat u in de praktijk niet heeft onderhandeld over uw advies, in ieder geval dat u de mitsen en maren niet heeft omgezet in duidelijke afspraken kunt u niet alleen op het bordje van de bestuurder schuiven.
Het alternatief is negatief tenzij
Als u negatief adviseert moet u zich realiseren dat als de bestuurder het niet oppakt, dus alsnog het besluit neemt u gedwongen bent om te gaan procederen.
“Spagaat voor de OR: positief of negatief? Het kan anders…”
Dat is ook een stap die u niet makkelijk neemt en soms helemaal niet. Dan moet u zich realiseren dat u na een maand (de opschortingstermijn) alles kwijt bent. U dient dus van tevoren te beslissen of u bereid bent om naar de Ondernemingskamer (OK) te gaan als u voornemens bent negatief te adviseren. Als u die beslissing hebt genomen, is het goed om een specialist mee te laten kijken naar uw advies. Dat dient te doen voor het afgeven van het advies aan uw bestuurder. Bij de rechter kunt u immers alleen aanvoeren wat u ook in uw advies hebt benoemd.
En het alternatief stellen van voorwaarden dan? Onze mitsen en maren…
Uiteraard is het stellen van voorwaarden mogelijk, echter dienen deze zeer concreet te worden geformuleerd. Wat helaas nog weleens ontbreekt. Meestal worden hier ook geen concrete afsprakenovergemaakt en vastgelegd. Eigenlijk hoopt u dat uw bestuurder de voorwaarden overneemt, maar helaas is dit veelal niet het geval.
“Vertel hem gewoon wat hij moet doen en maar daar afspraken over voor uw advies”
Voorwaarden in een ander daglicht
Daarnaast worden de voorwaarden in het definitieve besluit nogal eens anders verwoord. Voorwaarden komen daardoor in een heel ander daglicht te staan en meestal niet zoals u deze voor ogen had als ondernemingsraad.
De spagaat van positief en negatief
Positief en negatief adviseren brengt u in een spagaat als ondernemingsraad. Het dwingt u in wezen tot het uitspreken van een totaal oordeel met maar twee keuzes: negatief of positief. De praktijk is anders.
Doorgaans begrijpt u dat er ‘iets’ moet gebeuren en kunt u zich voor een deel vinden in de voorstellen van de bestuurder. Maar veelal wilt u ook zaken anders dan de bestuurder. U wilt een advies afgeven dat recht doet aan uw genuanceerde mening.
Het kan anders…
In essentie is adviseren uw mening geven. Als ondernemingsraad wordt u gevraagd om een mening te geven over financieel-economische en bedrijfsorganisatorische besluiten die de ondernemer voornemens is te nemen. U hoeft het dus niet goed te keuren, een akkoord te geven of ja te knikken.
U heeft de volgende drie opties;
- U adviseert de bestuurder het besluit te nemen
- U adviseert de bestuurder het besluit niet te nemen
- U adviseert de bestuurder het anders te doen, namelijk…
In het laatste geval geeft u aan waarom het naar uw oordeel anders moet en formuleert u vervolgens een aantal alternatieven of/en stelt u voorwaarden. Dit doet u pas als het onderhandelen geen duidelijke afspraken opleveren.
Zet uw mitsen & maren om in afspraken
Als het u gaat om de mitsen en maren (uw bedenkingen) die u zorgvuldig heeft geformuleerd, onderhandel dan ook over uw mitsen en maren. Zet deze om in concrete afspraken . Maak deze afspraken een wezenlijk onderdeel van uw advisering.
Hoe dan?
Dit kunt u als volgt doen. U schrijft het ondernemingsraad advies zoals u dit zou aanbieden aan de bestuurder. We noemen dit gemakshalve het ‘preadvies’. Dit preadvies bespreekt u tijdens een overlegvergadering met de bestuurder. Het overleg gebruikt u om te onderhandelen over uw voorstellen (alternatieven, mitsen en maren). U geeft letterlijk aan wat u voornemens bent te adviseren. U vraagt hem welk van uw adviezen hij voornemens is over te nemen.
Leg uw afspraken vast voor het geven van het OR advies
Noteer de toezeggingen en afspraken van uw bestuurder. Op deze wijze zet u uw voorstellen om in echte toezeggingen en afspraken. U bent nu echt aan het onderhandelen en heeft u goede afspraken gemaakt! Let wel, zorg dat die afspraken goed worden vastgelegd zodat daar later geen misverstand meer over kan bestaan.
Afspraken is afspraak
De afspraken vormen de basis van het af te geven uiteindelijke OR advies. De afspraken zijn nu onderdeel geworden van uw advies en krijgt op deze wijze meer gestalte. Voor de ondernemerskamer (OK) is afspraak is afspraak.
En als het allemaal niet lukt?
Als u toch niet lukt om tot afspraken te komen over uw alternatieven, mitsen en maren dan heeft u immers nog het advies. Uw advies zal ieder geval anders nu u weet wat de bestuurder wel en niet voornemens is over te nemen. Het woord positief zult u niet zo makkelijk meer gebruiken.
Samenvatting
- Er wordt u gevraagd of, en hoe u het besluit zou nemen als u de bestuurder was
- Uw ondernemingsraad advies is een mening waarmee u invloed wilt hebben op het besluit
- De ondernemingsraad adviseert, de bestuurder beslist
- Geef geen positief of negatief advies. Gebruik: doen, niet doen of anders doen
- Afspraken zijn een wezenlijk onderdeel van uw advies
- Afspraken vormen de basis van de toon van uw advies
- Maak voorafgaand aan het advies afspraken en leg deze helder vast
